Ik ga iets moeilijks aan je vragen.
Beste leerkracht, wat fijn dat je de tijd neemt om deze blog te lezen. Je hebt het al gezien, ik ga iets heel moeilijks van je vragen. Ik ga je iets vragen dat je compleet uit je comfort zone brengt. Het is iets waarbij alles in je wat maar nee kan zeggen, dat ook zal gaan doen. Je zult veel weerstand gaan voelen en onzeker worden. Je zult niet meer weten waar je staat, waar je aan begint, waar je mee bezig bent. Je zult je bewust onbekwaam gaan voelen en dat is, zo weet ik uit eigen ervaring, echt niet altijd even prettig.
Ben je er nog? Durf je het samen aan? Fijn!
Wat ga ik je dan vragen?
Ik wil je vragen om alles wat je tot nu toe hebt geleerd, in je opleiding, in je werkervaring, in je levenservaring helemaal los te laten. Dat betekent, dat realiseer ik me heel goed, dat je al je houvast kwijt bent en dat je opnieuw moet beginnen. Ik ben er nog en ik neem je mee. Ik zal je uitleggen waaorm ik dit aan je vraag.
Dit is waarom.
Hoogbegaafde kinderen hebben het, net als iedereen, nodig dat ze worden gezien voor wie ze zijn. Als je dat niet doet, dan kan je dit kind niet bieden wat het nodig heeft en dan beschadig je dit kind. Natuurlijk is dat niet je bedoeling! Je wilt er juist zijn voor ieder kind, je wilt ieder kind recht doen en ondersteunen in de ontwikkeling. Je geeft om kinderen. Anders was je geen leerkracht geworden.
En dat is waarom ik denk dat ik je die hele grote vraag mag stellen: “Laat de manier waarop je tot nu toe hebt geobserveerd, instructie hebt gegeven, hebt gewerkt met de kinderen in je klas los en stap samen met mij en de ouders van de hoogbegaafde kinderen in het diepe. Ga mee op onze ontdekkingsreis.”
Als je dat samen met ons aandurft, dan vinden we je een kanjer! Dan ben je precies de professional die we zo graag willen vinden als begeleider van dit kind, dit prachtige hoogbegaafde kind, met alle potentie die erin zit maar die er nu nog niet uitkomt.
Je hebt andere, nieuwe, aanvullende expertise nodig.
Het klinkt zo makkelijk, je hebt aanvullende expertise nodig. En toch is dat wel wat er nodig is. We willen je vragen om een ‘shift’ te maken in je denken. We willen je vragen om volledig in de beleving van de hoogbegaafde te kruipen. Lastig? Onmogelijk? Wie weet…. Toch wil ik graag met jou samen een poging wagen, voor het hoogbegaafde kind dat je zo hard nodig heeft.
Stel je voor dat je samenwerkt met een team dat 30 of meer IQpunten onder jouw IQ functioneert. Hoe zou je het vinden om samen te moeten werken met collega’s die veel langzamer zijn in hun denken, die jou niet begrijpen, die vinden dat je ingewikkeld doet, die vinden dat je wel hele hoge eisen stelt? Collega’s die hun eigen manier van denken, hun eigen grappen, hun eigen sociale omgangsvormen als leidraad nemen voor de groep.
Collega’s die jouw oplossingen niet als oplossing zien, die eerst heel veel gaan praten en bedenken wat wel zou kunnen werken. Uiteindelijk komen die collega’s tot een oplossing, ze zijn helemaal blij, kijk eens wat een goed idee. Jij blijft verbaasd en verbluft achter, dat zei jij meteen al, dit is jouw idee.
Begin je te voelen wat hoogbegaafden voelen? Begin je te voelen waarom je nieuwe expertise nodig hebt? We hopen het echt.
Maak gebruik van expertise die er al is op school, maar ook in je 'grotere' omgeving.
Wat je ook doet, begin altijd met heel veel luisteren. Maak je hoofd zo leeg mogelijk (bewaar de expertise op regulier gebied even in een apart doosje). Ga niet proberen te begrijpen, ga niet interpreteren of vergelijken. Luister, dat is voor nu echt genoeg. De rest komt straks.
De ouders van hoogbegaafde kinderen zijn ervaringsdeskundigen, ze kunnen je heel goed uitleggen hoe hun kind leert, waar het behoefte aan heeft, wat het tekort komt, waar de verveling en frustratie ontstaat. Ze kunnen je ook helpen om te zien hoe hun kind omgaat met en reageert op verveling en frustratie. Ze hebben ook tips voor je om hun kind uit te dagen en daarmee weer te motiveren om te leren. Ga er gerust van uit dat ze al heel veel informatie hebben verzameld op internet en in boeken.
Hebben de ouders al een externe deskundige aan je voorgesteld? Dat is fijn. Daar kan je heel veel expertise vandaan halen. Maak veel, heel veel gebruik van deze persoon! Je vindt er echt een schat aan informatie. Ook jij hoeft het niet alleen te doen.
Jouw nieuwe expertise begint een bodem te krijgen.
Bij het stellen van vragen is het belangrijk dat je naar de antwoorden luistert zonder er een betekenis of interpretatie aan te willen verlenen. Ga op zoek naar de rode draad in de verhalen en antwoorden die je krijgt. Ik help je vast een beetje op weg. Dit zijn een aantal belangrijke kenmerken van hoogbegaafde kinderen:
- ze zijn autodidact,
- ze leren TopDown, dat betekent dat ze pas gaan leren als ze een probleem of vraag hebben die ze willen oplossen of beantwoorden, een uitdaging zet ze aan het werk, van herhalen leren ze niets,
- ze hebben een groot rechtvaardigheidsgevoel,
- ze hebben een groot gevoel voor humor,
- ze kunnen heel goed redeneren en doen dat graag,
- ze zijn heel sociaalvaardig (denk bijvoorbeeld aan aanpassen aan het niveau van de groep, niet begrijpen waarom andere kinderen zich niet aan de sociale omgangsvormen houden),
- ze maken veel heftige emoties mee (ongezien, ongewaardeerd, eenzaamheid, onbegrepen, onhandig, zelftwijfel, negatief zelfbeeld).
Aan de slag, je nieuwe expertise verder uitbreiden en opbouwen.
Begin je te zien wat wij zien als we kijken naar en werken met hoogbegaafde kinderen? Wij ervaren een eigen doelgroep, een kwetsbare doelgroep, die het nodig heeft om op eigen waarde geschat te worden.
Deze kinderen zijn niet anders dan de reguliere kinderen. De reguliere kinderen zijn anders dan zij. En nee, dit is geen woordspelletje. Voor hoogbegaafde kinderen is het echt zo dat reguliere kinderen, anders zijn dan zij. Dat wat hoogbegaafde kinderen doen en kunnen is voor hun dagelijkse realiteit, zo is het voor ze en niet anders.
Als je aan de slag wilt vanuit deze nieuwe manier van denken dan ben je natuurlijk op zoek naar tips, ervaringen, mogelijkheden, materialen en ga zo maar door. Heel veel leerkrachten zoeken dat binnen hun eigen team, jij zult die beweging ook voelen. Begrijpelijk en natuurlijk heel logisch. Maar, voordat je dat doet… Sta even stil bij de vraag of er binnen jullie team al iemand is die zo vanuit hoogbegaafdheid kan kijken naar dat wat hoogbegaafde kinderen nodig hebben. Kan jouw collega de shift al maken? Of ziet hij of zij hoogbegaafde kinderen nog als anders of sneller dan regulier, als gemiddelde kinderen met een plus voor het leren?
Degene die je zoekt om mee te sparren kan zien dat hoogbegaafde kinderen echt een andere manier van denken en leren hebben. Deze kinderen hebben het nodig dat je in ieder geval dit ziet, herkent en ondersteunt:
- ze leren TopDown,
- ze kunnen goed analyseren, zien verbanden en ontdekken nieuwe verbanden (uitvindingen doen),
- ze hebben het nodig om te leren hoe ze leren (leerstrategieën, inzicht in eigen leerstijl),
- ze maken gebruik van hun korte termijn geheugen en hun enorme denksnelheid, ze moeten leren om het geleerde op te gaan slaan in het lange termijn geheugen (en dat is niet hetzelfde als automatiseren),
- ze lopen in hun denken en cognitieve vermogens jaren voor op het bij hun leeftijd gebruikelijke niveau,
- ze hebben tijd nodig voor hun fysieke ontwikkeling, deze kan niet worden versneld,
- er lijkt een duidelijk tendens te zijn dat hoogbegaafde kinderen nog veel winst kunnen behalen in hun fysieke ontwikkeling door te werken aan reflexintegratie (http://masgutovamethode.nl).
Dank je wel dat je meedenkt en mee puzzelt!
Nu je zover bent dat je weet wat je zoekt en de shift in je denken hebt gemaakt wil ik je alvast enorm bedanken en een compliment maken! Dank je wel dat je tot hier met ons mee bent gegaan!
Je hebt het aangedurfd om een compleet nieuw pad te gaan ontdekken. Je bent een leerkracht die gaat voor wat het kind nodig heeft en dat is zo fijn voor deze kinderen. Ze vinden nu voor het eerst een leerkracht die echt kijkt naar en begrijpt wat zij nodig hebben. Een leerkracht die durft te leren, die samen durft te groeien, die samen stappen durft te zetten en fouten durft te maken. Een leerkracht die laat zien dat je hulp kunt vragen, samen kunt werken, fouten mag maken en samen kunt oplossen wat er nodig is. Precies dat wat je deze (en alle andere) kinderen wilt leren.
Nu doorpakken, nog meer behoefte aan expertise.
En dan komt je extra behoefte aan expertise, middelen en mogelijkheden natuurlijk weer boven. Dat is logisch. Ik wil je deze tips vast meegeven:
- ECHA opleiding Radboud Universiteit Nijmegen www.ru.nl/its/cbo/leerkrachten/nascholing-onderwijs/post-academische/
- DHH – Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid www.dhh-po.nl
- slo – steunpunt leerplan ontwikkeling www.slo.nl
- CPS Onderwijsontwikkeling en advies www.cps.nl/academie
- Begaafdheidsprofielscholen www.begaafdheidsprofielscholen.nl
- Rijksoverheid www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/passend-onderwijs/vraag-en-antwoord/hoe-krijgt-mijn-hoogbegaafde-kind-onderwijs
- Vergeet de externe begeleider niet, dat is ook een prachtige ingang. Het is iemand met praktijkervaring, tips, do’s en dont’s.
Voor deze kinderen ben je goud waard als je...
Heb je behoefte aan sparren, aan overleg, aan samen ontdekken, aan meer? Weet dat je altijd terecht kunt bij de ouders en de externe begeleider van het hoogbegaafde kind in jouw klas! Geen vraag is gek, vreemd of raar. Alle vragen zijn logisch, er gaat een hele nieuwe wereld voor je open en wij zijn dankbaar dat je die stap met ons samen wilt zetten. Samen overleggen, samen puzzelen, samen onderzoeken en proberen. Dat is waar de ouders op hopen en om vragen. Ze vragen niet van je om meteen alles te weten en te kunnen. De professional die zij zoeken is degene die durft te zien dat er nog veel te leren en te ontdekken is, degene die dat pad met ze samen loopt is ze goud waard.
Zie je het nu wel op school?
De opmerking ‘Op school zie ik het niet’ is een opmerking die veel ouders van hoogbegaafde kinderen krijgen van leerkrachten. De opmerking kan ervoor zorgen dat je tegenover de ouders komt te staan en dat is natuurlijk niet wat je voor ogen hebt.
Als je de opmerking ‘Op school zie ik het niet’ vervangt door één van deze vragen:
- ‘Wil je er meer over vertellen, want ik herken het nog niet?’,
- ‘Waar zien jullie het aan, waar zou ik op kunnen letten in de klas?’.
Dan kom je tot uitwisseling met de ouders en de externe begeleider, dan staan jullie samen sterk en hebben jullie gezamenlijk de driehoek kind-ouder-school verstevigd. Het zal je helpen om steeds meer te gaan zien wat je tot voor kort nog zo moeilijk vond om te zien op school.
Wat doe je met de expertise die je al had?
De expertise die je al had blijf je natuurlijk gebruiken, er zijn heel veel kinderen die er baat bij hebben. Ook hoogbegaafde kinderen kunnen er baat bij hebben, het is alleen heel erg belangrijk om er gedegen expertise van hoogbegaafdheid naast te zetten. Groepsbegeleiding, groepsprocessen, emotionele ondersteuning, ervaring in observeren, ervaring in persoonlijke gesprekken, er is nog zoveel dat je kunt blijven gebruiken. Je hebt nu alleen twee rugzakken om uit te puttten en dat maakt je een ‘bredere’ of zo je wilt ‘rondere’ professional.
(Ben je benieuw naar de andere twee delen uit dit drieluik? Kijk dan op http://marjolijnpeters.nl/contact-informatie/uitdepraktijk )